Multiple Sclerose Centrum
Noord Nederland

Multiple Sclerose (MS) is een chronische ziekte waarbij de isolatielaag rond de zenuwen beschadigd raakt en ook een deel van de zenuwen zelf kapot gaat. De beschadiging wordt onder andere veroorzaakt door een ontsteking, maar zonder dat er een virus of bacterie aanwezig is. De ontsteking bij MS speelt zich af in de hersenen en het ruggenmerg en niet in de zenuwen van de armen of de benen. Door het verlies aan isolatie ontstaat er kortsluiting, waardoor er geen signalen meer doorkomen. Als de ontsteking wordt onderdrukt kan de zenuwfunctie zich weer herstellen.

De precieze oorzaak van MS is niet bekend. We weten wel dat MS vaker voorkomt in landen die ver van de evenaar liggen. Waarschijnlijk komen in die landen meer virusinfecties voor. Erfelijke aanleg speelt wel een rol voor het krijgen van MS, maar er moet ook op een bepaald moment een ontsteking (trigger) in de hersenen of het ruggenmerg komen om MS te ontwikkelen.

De aanleg voor het krijgen van MS is erfelijk. In sommige families zijn er meerdere personen met MS. Volgens de laatste cijfers, die zijn gepubliceerd in de MS-atlas van eind 2020, hebben 2.8 miljoen mensen wereldwijd MS en leven er in Nederland 25.000 mensen met MS. Omgerekend betekent dit dat de kans om MS te krijgen in Nederland ongeveer 1 op de 700 is.
Als één van je ouders of broer of zus MS heeft neemt de kans om zelf MS te krijgen wel duidelijk toe. De kans op het krijgen van een kind wat op latere leeftijd MS ontwikkeld is echter nog steeds zeer klein.

We kennen 3 vormen van MS. Bij de grootste groep mensen begint MS met aanvallen, waarbij er klachten ontstaan die echter ook weer spontaan verbeteren. Er kunnen dan wel restverschijnselen achterblijven. Dit heet relapsing-remitting MS (RR-MS). Bij ongeveer 15% van de mensen beginnen de klachten geleidelijk en nemen ze langzaam toe zonder heftige aanvallen en zonder spontane verbeteringen. Deze fase heet primair-progressieve MS (PP-MS). Na een periode van 5 tot 25 jaar houden bij mensen met RR-MS de aanvallen op en gaan ook zij geleidelijk achteruit. Die fase heet dan secundair-progressieve MS (SP-MS). Het ziekte beloop van SP-MS lijkt erg op dat van PP-MS.

Het ziekte beloop van MS kan erg onvoorspelbaar zijn. Wel hebben sommige mensen, met name degenen die in het begin van de ziekte weinig aanvallen hebben en steeds goed herstellen, een grote kans dat ze relatief weinig klachten zullen krijgen. Maar ook zij kunnen na langere tijd toch een meer heftige ziekteperiode doormaken.

Een schub is een aanval van MS, met nieuwe klachten die in enkele dagen tot twee weken ontstaan en toenemen en daarna in weken tot maanden weer afnemen en herstellen. Het heet in het Duits een “schub” en het Engels een “relapse”. “Aanval” is nog de beste vertaling. De periode zonder aanvallen heet “remissie”.

Er komen veel verschillende klachten voor bij MS, maar niet iedere patiënt krijgt ook alle klachten. De meest voorkomende klachten bij MS zijn problemen met zien (dubbelzien en/of wazig zien), doofheid, tintelingen, krachtsverlies in de armen en/of benen, duizeligheid en (langzaam toenemende) moeite met lopen. Ook krijgen mensen met MS in de loop van de tijd regelmatig problemen met plassen. Als gevolg daarvan kan er regelmatig blaasontsteking optreden. Veel mensen zijn daarnaast erg vermoeid en sommige mensen hebben pijn of zijn somber. Een deel van de mensen met MS heeft concentratie problemen.

In de meeste gevallen staat MS een zwangerschap niet in de weg. Het hebben van MS heeft geen invloed op de kans op zwangerschap en er treden bijvoorbeeld niet meer miskramen op bij mensen met MS. Tijdens de zwangerschap neemt de kans op een MS schub af en vooral in de laatste paar maanden beschermt de zwangerschap tegen schubs. De eerste paar maanden na de bevalling is de kans op een MS schub juist verhoogd.

Het is belangrijk om vooraf te overleggen met je neuroloog als je zwanger wilt worden en je MS medicijnen gebruikt. De meeste medicijnen gaan namelijk niet samen met zwangerschap of zwanger worden en ook niet met borstvoeding. De uiteindelijke beslissing om zwanger te worden is er één van jou en je partner, waarbij je conditie ook een belangrijke rol kan spelen in de uiteindelijke beslissing.